Rak prostaty

Rak stercza (prostaty) jest obecnie jednym z najczęściej stwierdzanych nowotworów złośliwych u mężczyzn. W Polsce, po raku płuc i żołądka, zajmuje trzecie miejsce w zachorowalności mężczyzn na nowotwory złośliwe. We wczesnym okresie rozwoju raka prostaty przebieg choroby jest bezobjawowy. Później pojawiają się objawy i dolegliwości związane z utrudnieniem oddawania moczu.

Chorzy skarżą się na:

• wydłużony czas oddawania moczu,
• osłabienie strumienia moczu,
• wyczekiwanie na rozpoczęcie oddawanie moczu,
• niecałkowite opróżnianie i uczucie zalegania moczu w pęcherzu,
• częstomocz dzienny,
• częstomocz nocny(nykturia),
• gwałtowna chęć oddania moczu(parcia),
• bole przy oddawaniu moczu,
• zatrzymanie moczu.

Takie dolegliwości nie są charakterystyczne dla raka prosty i również zgłaszane przez pacjentów u których stwierdza się łagodny rozrost prostaty. W późniejszym czasie mogą występować: bóle w okolicy krocza, krwiomocz, obecność krwi w nasieniu, zaburzenia wzwodu, problemy z oddawaniem stolca.

Dalszy rozwój nowotworu powoduje pojawianie się przerzutów do innych narządów. Najczęściej przerzuty umiejscowione są w kościach. Wówczas pacjent uskarża się na bóle miednicy, bóle kręgosłupa, bóle pleców. Rak daje przerzuty również do okolicznych węzłów chłonnych.

W zaawansowanej fazie choroby występują: ogólne osłabienie, utrata masy ciała, niedokrwistość, uogólnione wyniszczenie. Należy pamiętać - rak prostaty jest chorobą wyleczalną, jeśli zostanie rozpoznany wystarczająco wcześnie.

Z uwagi na to, że w początkowej fazie przebieg nowotworu jest skryty i początkowe objawy mogą przypominać inne niegroźne schorzenia - ważne jest, aby każdy mężczyzna po 50 roku życia skorzystał z badania urologicznego. W przypadkach występowania raka prostaty w rodzinie - coroczne badanie urologiczne jest szczególnie polecane.

Pacjent zgłaszający się do lekarza nie musi obawiać się badania lekarskiego. Podstawą rozpoznania jest badanie palcem przez odbytnicę, badanie jest niebolesne - mimo iż jest krępujące, jest nadal najprostszym i najlepszym badaniem w rozpoznawaniu choroby.

W kolejnym etapie wykonuje się oznaczenie poziomu swoistego antygenu sterczowego - PSA (ang.prostate specific antygen) w surowicy krwi. Podwyższenie poziomu PSA nie koniecznie świadczy o obecności raka prostaty, ale wskazuje na konieczność przeprowadzenia dalszych badań. W celu wykluczenia obecności raka prostaty wykonuje się biopsję gruczołu krokowego(pobranie wycinków z prostaty).

W sytuacji, gdy stwierdzono obecność komórek rakowych w wyniku biopsji podjęcie decyzji o sposobie leczenia wymaga przeanalizowania wielu czynników, które mogą mieć wpływ na dalsze życie chorego.

Badanie wykonane przed prostatektomią, strzałki pokazują równe granice gruczołu krokowego

Postępowanie w raku prostaty jest zróżnicowane i zależy od stopnia złośliwości histologicznej nowotworu, zaawansowania miejscowego, rozległości choroby i stanu ogólnego pacjenta.

W dużym uproszczeniu można podzielić chorych na trzy grupy:

• Z rakiem prostaty ograniczonym do narządu ( wg klasyfikacji TNM - T1-T2),
• Z rakiem miejscowo zaawansowanym (wg klasyfikacji TNM - T3)
• Z rakiem zaawansowanym:
  - T4 (wg klasyfikacji TNM) nowotwór nacieka narządy sąsiednie - odbytnica, pęcherz moczowy, tkanki okoliczne - N+(wg klasyfikacji TNM) obecne przerzuty do węzłów chłonnych
  - M+( wg klasyfikacji TNM) obecne przerzuty do innych narządów - płuc, kości kręgosłupa, wątroby)

TNM jest międzynarodowym systemem określania stopnia zaawansowania nowotworów, używanym w medycynie. Litery w tym systemie oznaczają:

• T - Tumor ( Guz) - określa miejscowe zaawansowanie raka prostaty
• N - Node(Węzły chłonne) - określa zajęcie węzłów chłonnych. W przypadku występowania przerzutów oznacza się - N(+)
• M - Metastases (przerzuty) - określa się obecność przerzutów. W przypadku występowania przerzutów odległych oznacza się - M(+)

Możliwe rodzaje leczenia w poszczególnych grupach chorych różnią się. W przypadkach raku ograniczonego do narządu (T1-T2) możemy pacjentom zaoferować trzy możliwości:

• baczna obserwacja, która polega na regularnym monitorowaniu stężenia PSA i wykonywaniu badań dodatkowych do czasu progresji choroby, wówczas podjęcie leczenia radykalnego
• kolejną opcja jest leczenie radykalne - leczenie operacyjne (prostatektomia), które polega na usunięciu prostaty z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi
• następna opcja - radioterapia, która stanowi alternatywę dla leczenia operacyjnego

Należy podkreślić, że leczenie operacyjne i leczenie radioterapeutyczne obarczone szeregiem powikłań, które mogą wystąpić po zastosowaniu każdej z tycz metod. W każdym przypadku decyzję podejmowane indywidualnie w porozumieniu z lekarzem prowadzącym.

W sytuacji stwierdzenia raka miejscowo zaawansowanego (T3) do rozważenia są:

• leczenie operacyjne - prostatektomia z możliwością uzupełnienia radioterapią
• radioterapia z możliwością leczenia hormonalnego
• leczenie hormonalne

W przypadku stwierdzenie raka zaawansowanego lub przerzutowego stosowane są następujące formy terapii:

• radioterapia z leczeniem hormonalnym
• leczenie hormonalne
• chemioterapia

Tak jak i każda choroba, leczenie raka prostaty powinno być ściśle monitorowane. W trakcie kontroli wykonuje się monitorowanie stężenia PSA, które powinno spaść do wartości minimalnej. Wykonywane są badania obrazowe. W sytuacji wzrostu stężenia PSA należy rozważyć zmianę formy terapii lub uzupełnienia innymi metodami terapeutycznymi. W każdym przypadku, niezależnie od stopnia zaawansowania choroby, powinna być brana pod uwagę poprawa jakości życia chorego.

Galeria

Tematy powiązane: rak pęcherza moczowego, zatrzymanie moczu, krwiomocz, zapalenie pęcherza moczowego