Zaburzenia wzwodu

Jednym z najważniejszych czynników, który wpływa na samoocenę i określa zdrowie mężczyzny jest niewątpliwie zdolność osiągnięcia wzwodu prącia. Płodność mężczyzny i możliwość osiągnięcia erekcji (wzwodu) w wielu kulturach na świecie były i nadal są postrzegane jako symbol zdrowia mężczyzny i odbierane jako wykładnik jego ogólnej kondycji fizycznej. Zaburzenia wzwodu prącia (ED – erectile dysfunction) mają wpływ nie tylko na ogólne samopoczucie mężczyzn, pogarszając ich jakość życia, a także dotyka ich partnerek seksualnych. Prognozy demograficzne pokazują stale zwiększającą się przewidywalną długość życia mężczyzn. Badania ostatnich lat pokazują, że zaburzenia wzwodu stanowią istotny problem medyczny u mężczyzn. Zachorowalność na zaburzenia wzwodu wśród mężczyzn pomiędzy 40, a 70 rokiem życia sięga 50%. W zaleceniach Międzynarodowej Organizacji Zdrowia(WHO) określono obowiązki lekarza – dbanie o dobrostan somatyczny i psychiczny pacjentów, w tym również o ich udane życie seksualne.

Określenie „zaburzenia wzwodu” (dysfunkcja erekcyjna) oznacza niemożność uzyskania lub utrzymania wzwodu prącia w stopniu wystarczającym do osiągnięcia satysfakcji seksualnej. Według najnowszych badań przeprowadzonych w Polsce na ED cierpi około 1,5 mln mężczyzn powyżej 35 roku życia. Z tej grupy mężczyzn po pomoc do lekarza zgłasza się około 15 % pacjentów. U starszych mężczyzn częstość zaburzeń wzwodu wzrasta o 10% na dekadę i w wieku powyżej 60 lat ED występuje u ponad 50% mężczyzn.

W ostatnich latach nastąpił znaczący postęp w dziedzinie farmakologicznego leczenia chorych na ED. Kluczowym momentem było poznanie mechanizmu wzwodu na poziomie tkankowym i komórkowym oraz wykazanie, że czynność skurczowa mięśni gładkich zatok ciał jamistych prącia oraz naczyń doprowadzających i odprowadzających krew z tych zatok zależy głównie od aktywności fosfodiesterazy typu 5 (PDE-5), enzymu rozkładającego cykliczny guanozylomonofosforan (cGMP), będący przekaźnikiem wewnątrzkomórkowym związanym z działaniem tlenku azotu (NO).

Podstawowym elementem wystąpienia wzwodu jest rozkurcz włókien mięśniowych gładkich tętnic prącia - szczególnie tętnic ślimakowatych, mięśniowych także włókien mięśniowych gładkich zatok ciał jamistych. Napięcie tych mięśni jest w dużym stopniu regulowane przez tlenek azotu (NO) uwalniany z nieadrenergicznych i niecholinergicznych (NANC) zakończeń nerwów jamistych prącia oraz komórek śródbłonka jamek ciał jamistych. Tlenek azotu aktywuje rozpuszczalną postać cyklazy guanylowej, powodującą przemianę guanozynotrójfosforanu (GTP) w cykliczny guanozynomonofosforan (cGMP). A zwiększenie stężenia cGMP prowadzi w efekcie do zmniejszenia napięcia mięśni gładkich zatok ciał jamistych prącia jak i naczyń tętniczych prącia, przede wszystkim tętnic ślimakowatych. W wyniku rozkurczu tych mięśni dochodzi do zwiększenia napływu krwi do zatok ciał jamistych oraz następczego obrzmienia prącia i do wyzwolenia mechanizmu wenookluzyjnego, który polega na biernym przyciśnięciu splotu drobnych żył do wewnętrznej powierzchni osłonki białawej ciał jamistych. W skutek działania tego mechanizmu dochodzi do gromadzenia krwi w ciałach jamistych, a dalszy napływ krwi powoduje wzrost ciśnienia w ich obrębie i w konsekwencji usztywnienie prącia.

Etiologia zaburzeń wzwodu jest zazwyczaj wieloczynnikowa. Podkreśla się istotną rolę zmian w naczyniach. Choroby przewlekłe, takie jak: cukrzyca, miażdżyca, niewydolność nerek, choroby układu nerwowego, zaburzenia hormonalne - często towarzyszą zaburzeniom erekcji. Kłopoty ze wzwodem obserwowane jako jeden z pierwszych objawów choroby niedokrwiennej serca, jeszcze przed odczuwaniem przez pacjenta dolegliwości bólowych o charakterze stenokardialnym. Szereg czynników ryzyka jest podobny dla schorzeń kardiologicznych i dysfunkcji erekcyjnej, są to: otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, hiperlipidemia, zaburzenia metaboliczne.

U chorych na cukrzycę ED występują znacznie częściej niż w populacji ogólnej mężczyzn. Szacuje się, że 15% pacjentów z cukrzyca w wieku 30 lat cierpi na zaburzenia erekcji. W wieku 60lat ten problem dotyczy już 60% mężczyzn, a po 70 roku życia ten odsetek sięga aż 90% chorych na cukrzycę.

Wśród mężczyzn po 50 roku życia częstym schorzeniem jest łagodny rozrost stercza (BPH). Wpływa on istotnie na obniżenie jakości życia, w tym na aktywność seksualną.. Szacuje się, że kłopoty ze wzwodem dotyczą połowy pacjentów z BPH. Kolejną istotną przyczyną zaburzeń wzwodu u mężczyzn w starszym wieku są zaburzenia gospodarki hormonalnej – zmniejszanie się syntezy testosteronu i androgenów nadnerczowych (DHEAS) w wyniku starzenia się. Niedobór androgenów wywiera niekorzystny wpływ na psychikę mężczyzny, powodując obniżenie nastroju, obniżenia libido, może prowadzić do depresji.

Podstawowym narzędziem w leczeniu zaburzeń wzwodu, praktycznie niezależnie od przyczyny, stały się inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (PDE 5). Przełomowe znaczenie dla poprawy skuteczności farmakologicznego leczenia ED miało wprowadzenie na rynek farmaceutyczny sildenafilu (Viagra). W ostatnim czasie udostępniono do leczenia ED kolejne leki do stosowania doustnego: wardenafil (Levitra) i tadalafil (Cialis). Dużą skuteczność inhibitorów PDE-5 udowodniono na podstawie wielu podwójnie ślepych prób klinicznych przeprowadzonych z randomizacją. Leki te charakteryzują się zbliżoną skuteczności i podobnymi działaniami niepożądanymi. Inhibitory fosfodiesterazy typu 5 są przeciwwskazane u chorych zażywających nitraty. Co wynika z ich synergistycznego działania na syntezę tlenku azotu i skłonności do ortostatycznego spadku ciśnienia. W grupie chorych z cukrzycą powikłaną neuropatia i mikroangiopatią skuteczność inhibitorów PDE5 jest niższa i stanowi około 55-65%. W sytuacjach niedoboru testosteronu stosuje się suplementację testosteronu. Pochodne testosteronu stosowane są w postaci tabletek doustnych, wstrzyknięć domięśniowych, do stosowania przezskórnego (plastry, żele). Leczeniem drugiego rzutu w przypadku nieskuteczności zastosowania inhibitorów PDE5 jest podawanie substancji wazodilatacyjnych (ICI) bezpośrednio do ciał jamistych. Stosuje się wówczas różne środki wazoaktywne – papaweryna, fentolaminę, prostaglandyna. W przypadkach ciężkich zaburzeń wzwodu stosuje się aparaty próżniowe, leczenie operacyjne, implantacja protezy prącia.

Galeria

Tematy powiązane: rak prostaty, zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu